Dokument, który powstaje w wyniku szacowania nieruchomości nazywa się OPERATEM SZACUNKOWYM. Operaty szacunkowe są sporządzane dla ściśle określonego celu przez osoby posiadające uprawnienia z zakresu szacowania nieruchomości – rzeczoznawców majątkowych.
Rzeczoznawcy majątkowi są zobowiązani do wykonywania czynności szacowania zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi.
Wycena nieruchomości to proces, którego wynikiem jest określanie wartości dla różnych celów.
Cele szacowania wynikają z potrzeb gospodarczych, rozwoju rynku i unormowań prawnych.
Najczęściej spotykane cele szacowania nieruchomości to:
- transfer nieruchomości – tj. kupno – sprzedaż, zamiana,
- określenie ceny wywoławczej do przetargu,
- zabezpieczenie wierzytelności kredytodawcy tj. przy kredytach hipotecznych,
- określenie podatku od nieruchomości, od spadku czy darowizny,
- podział majątku np. w przypadku rozwodu,
- zniesienie współwłasności
- określenie wartości środków trwałych dla potrzeb amortyzacji,
- ustalenie wartości aportu – wkładu niepieniężnego do spółki,
- ubezpieczenie nieruchomości,
- oddanie w użytkowanie wieczyste,
- oddanie w trwały zarząd,
- aktualizacja opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste,
- aktualizacja opłaty z tytułu trwałego zarządu,
- przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności,
- określenie poniesionych nakładów,
- ustalenie opłaty adiacenckiej,
- ustalenie opłaty planistycznej,
- określenie wartości służebności gruntowych, dożywocia, mieszkania,
- określenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości,
- określenie służebności przesyłu,
- określenie odszkodowań z tytułu:
– wywłaszczenia nieruchomości
– z tytułu skutków decyzji planistycznych
– z tytułu zajęcia nieruchomości
- określenie rekompensaty za nieruchomości pozostawione poza obecnymi granicami Rzeczpospolitej Polskiej – mienie zabużańskie
Wycena nieruchomości obejmuje:
- nieruchomości gruntowe niezabudowane – działki gruntu pod zabudowę mieszkaniową, inwestycyjną, rekreacyjną, rolne, leśne,
- nieruchomości gruntowe zabudowane – budynki mieszkalne jednorodzinne, kamienice, zabudowa zagrodowa,
- nieruchomości komercyjne – usługowe, handlowe, biurowe, produkcyjne, stacje diagnostyczne, stacje benzynowe, pensjonaty,
- nieruchomości lokalowe – lokale mieszkalne i użytkowe.